مفهوم ساختار شکست کار
معادل لاتین ساختار شکست کار : (wbs) work breakdown structure
در ابتدا اجازه دهید ساختار شکست کار را تعریف کنیم. ساختار شکست کار نوعی نمایش شبکهای یا درختی از روش تولید محصول یا خدمت و سایر وظایفی است که یک سازمان انجام میدهد. بنابراین ساختار شکست کار نوعی شناسایی و تعریف فعالیتها به صورت سلسله مراتبی است.
ساختار شکست کار را در ادامه این مطلب به طور اختصاری wbs می نامیم.
کاربرد ساختار شکست کار
wbs در محیط های پروژه ای کاربرد زیادی دارد. تقریبا اکثر افراد شاغل در حوزه پروژه با wbs آشنا هستند. برخی افراد WBS را قلب مدیریت پروژه می نامند. در حوزه پروژه، wbs یک تقسیم بندی سلسله مراتبی از تحویل شدنیهایی است که در هر زیرمجموعه از فعالیتها باید تحویل شود.
تحویل شدنی نیز نتیجه یا قابلیتی منحصر بفرد و قابل ارزیابی است که وجودش برای تکمیل یک فرآیند، فعالیت، فاز یا پروژه لازم است. در مفهومی خاص تر،به تحویل شدنی خارجی نیز تعبیر می شود. یعنی خروجی ملموس و قابل اندازه گیری که برای تکمیل پروژه لازم بوده و باید به تکمیل کارفرما یا حامی پروژه برسند.
چگونه ساختار شکست کار تهیه کنیم؟
ممکن است تهیه لیستی از فعالیتها برای مدیریت پروژه های کوچک کافی باشد. اما در پروژه های بزرگ بهتر است به جای تهیهی لیست فعالیت ها، به شکل سلسله مراتبی فعالیتها را فهرست نمود. این سلسله مراتب به صورت زیر تعیین می شود:
سطح اول ساختار شکست کار که به آن باکس مادر نیز می گویند، نام پروژه قرار می گیرد. در سطح بعدی باکس های اصلی پروژه قرار میگیرند. پس از آن زیرباکس های هر باکس اصلی تعیین میشوند. آخرین سطح ساختار شکست کار، فعالیتهای پروژهاند که در عمل اجرا میشوند.
با به کارگیری ساختار شکست کار، پروژه تعریف شده و انسجام می یابد. اگر از همان ابتدا پروژه ها فقط به فعالیتهای سطح آخر بیان میشدند، شبکه پروژه بسیار گسترده شده و وضوح و کارایی خود را از دست می داد.
معیارهای شکستن یک سطح از wbs
تعداد سطوح WBS محدودیت خاصی ندارد و به مواردی مانند حجم پروژه، مشخصات اجزای پروژه، وسعت ناحیه یا منطقه مورد استفاده پروژه، نوع تخصصهای مورد نیاز، سطح گزارشدهی مورد نیاز کارفرما یا پیمانکار و … بستگی دارد.
اهداف تهیهی WBS در پروژه
۱. شناسایی فعالیت های پروژه:
با استفاده از wbs می توان فعالیتهای پروژه را شناسایی نمود. ضمن اینکه ساختار سلسله مراتبی، باعث می شود احتمال نادیده گرفتن فعالیتها کم شود. باید توجه داشت که این فعالیت های پروژه اند که در دنیای واقعی عملی میشوند.
۲. تعیین محدوده پروژه:
وقتی یک باکس را به عنوان یک بسته کاری در نمودار WBS تعریف می کنیم، به معنای پذیرش و تعهد انجام آن کار در قالب فعالیتهای پروژه است.ذی نفعان پروژه ممکن است هریک wbs مستقل داشته باشند، اما لازم است همگی بر یک WBS یکسان اتفاق نظر داشته باشند. آن باکسهایی از پروژه که قبلا در پروژهی دیگری تعهد شدهاند، جزء فعالیتهای این پروژه محسوب نمیشوند.
تصمیمات در رابطه با باکسهای خارج از محدوده توسط مدیریت پروژه گرفته میشود.